«Лондон чӑвашла калаҫать» проект пирки «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче Марина Доналд пӗлтернеччӗ. Ҫӗнӗлӗх пирки пӗлсен ҫак йӗркесен авторӗ пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Маринӑпа ҫыхӑннӑччӗ. «Тӗрӗссипе каласан, проект халь пиҫсех ҫитмен-ха. Тепӗр пӗр эрне кирлӗ, эпӗ халь концепцие (чӑвашла хӑрушӑ курӑнать ку сӑмах) вӗҫлетӗп», – хуравланӑччӗ ун чухне хастар ентешӗмӗр.
Марина Доналд Лондон хулинче пурӑнать. Хӑй вӑл Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Вӑрманкас ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкар та юриста вӗренсе тухнӑ. Унччен – Сӗнтӗрвӑрринчи вӑрман хуҫалӑхӗнче. Шупашкарта та ӗҫленӗ, Мускавра та. Тӗнче тетелӗ урлӑ пулас упӑшкипе паллашнӑ. Великобританире икӗ ҫул каялла пурӑнма пуҫланӑ. Халӗ вӑл киберхӑрушсӑрлӑх пӗлӗвне илет.
Кӑҫал пирӗн республикӑра 9 ача пахчи уҫма палӑртнӑ. Вӗсенчен пиллӗкӗшне Шупашкарта туса лартасшӑн, унсӑр пуҫне пӗрер — Элӗк, Куславкка, Ҫӗрпӳ тата Сӗнтӗрвӑрри районӗсенче.
Ача пахчисем тума 2020-2021 ҫулсенче 1 648,7 млн тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.
Чӑваш Ен Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, учрежденисене хӑпартма патшалӑх экспертизине ака-ҫу уйӑхӗсенче илӗҫ. Хальлӗхе вара «Солнечный-4» (чӑв. Хӗвеллӗ-4) микрорайонта 110 вырӑнлӑх, «Хӗвеллӗ-7» микрорайонта 250 вырӑнлӑх ача пахчисем хӑпартма ирӗк илнӗ те. Ҫӗрпӳре ача пахчи тума утӑ уйӑхӗнче экспертиза хатӗр пуласса шанаҫҫӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнче шкул директорне суйлама йӗркеленӗ конкурсра йӗркене пӑснӑ.
Чӑваш Ен прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ тӑрӑхри надзор органӗ тӗрӗслев ирттернӗ. Приволжскинчи шкул директорне суйламашкӑн ирттернӗ конкурса йӗркелекенсем федераци саккунне пӑснӑ. Конкурс ирттернӗ, кандидатсене суйланӑ тата татӑклӑ йышӑну тунӑ чухне йӗркене пӑснӑ.
Кӑлтӑксене палӑртнӑ хыҫҫӑн Сӗнтӗрвӑрри район прокуратури яваплисен ячӗпе асӑрхаттару хучӗ ҫырса панӑ. Йӗркене пӑснине пӑрахӑҫлама ыйтнӑ. Надзор органӗ хушнипе конкурс пӗтӗмлетӗвне пӑрахӑҫланӑ.
Ҫапла вара Сӗнтӗрвӑрри рйаонӗнче ҫав тӑрӑхри Приволжски шкулӗн директорне суйламалли конкурса ҫӗнӗрен йӗркелесе ирттерме тивӗ.
Ҫак кунсенче Чӑваш Енри ҫемьесем пӗри хыҫҫӑн тепри федераци каналне лекеҫҫӗ. Шел те, мухтанмалли-савӑнмалли сӑлтавпа мар. Ҫемьесенчи пӑтӑрмахлӑ историе пула ҫакланаҫҫӗ вӗсем.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнчи Людмила Степанова пулчӗ. Кӑларӑм пуҫламӑшӗнче вӑл хӑйӗн ачисене тавӑрса пама тата хӑйӗн ҫемйинчен хӑпма ыйтрӗ.
Ӗнерхи кӑларӑмра кӑтартнӑ ҫичӗ ача амӑшӗн тӗпренчӗкӗсенчен пӗри ҫеҫ, сакӑр уйӑхри пепке, хӑйӗнпе иккен. Ыттисем тӗрлӗ ҫӗре саланнӑ. Тӗрӗсрех каласан, е реабилитаци центрӗнче, е ҫынсем ӳстереҫҫӗ. Кам — Крымра, кам — Улатӑрта. Хӗрарӑм амӑш укҫипе Сӗнтӗрвӑрри районӗнче икӗ пӳлӗмлӗ хӑтсӑр хваттер туяннӑ. Анчах ӑна юсама халӗ те пуҫӑнман. Ҫемье ӑҫта кирлӗ, пурӑнмалли кӗтес унта тара илсе пурӑнать. Опекӑпа попечительство органӗсем ҫемье ҫинчен пӗр ырӑ сӑмах та калаймаҫҫӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Аксарин ялӗнче пурӑнакан Вячеслав Васильев ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев патне пӗр эрне шӑнкӑраваланӑ. Анчах йышӑну пӳлӗмӗнче ӑна пӗр министерствӑран теприн патне шӑнкӑравлама хушнӑ. Ҫапла вӑл Олег Алексеевичпа ҫыхӑнайман.
Вячеслав Васильевӑн вара Олег Николаева каламалли, сӗнмелли пур-мӗн. Халӗ тӗнчене коронавирус сарӑлнӑ, арҫын шӑпах ку енӗпе сыхланмалли мерӑсем пирки каласшӑн иккен. «Алӑ ҫума, маска тӑхӑнма сӗнеҫҫӗ. Анчах пушмак пирки никам та нимӗн те каламасть. Пушмака алӑпа е урапа хываҫҫӗ. Ҫавна май алӑ хуралать. Пушмак хывмалли хатӗр пулсан вара алӑ хуралмасть», - тенӗ Вячеслав Васильев. .
Палӑртмалла: Вячеслав Васильев – Чӑваш Енри изобретатель. Вӑл шухӑшаса кӑларнӑ хатӗрсем пирки федераци каналӗсем те кӑтартнӑ. Арҫын пушмак хывмалли хатӗр шутласа кӑларнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Лидия Андеевна Горбунова пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 102 ҫул тултарнӑ. Ӑна саламлама тӳре-шара та ҫитнӗ.
Лидия Андеевна Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Мӗшӗл ялӗнче кун ҫути курнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл тӑван колхозра вӑй хунӑ. Унтан вӑл фельдшерпа акушер шкулӗнче ӑс пухнӑ, кун хыҫҫӑн Хӗрлӗ Чутай районне ӗҫлеме вырнаҫнӑ.
Иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче Нина Андреевна ҫемйипе Ҫӗнӗ Шупашкара куҫса килнӗ, вӗсем 2 ачана ура ҫине тӑратнӑ. Халӗ вӑл 5 мӑнукӗпе, вӗсен 3 ачипе киленсе пурӑнать.
Лидия Горбунова «Ӗҫ вӗтеранӗ» медале тивӗҫнӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Вӑрман Пилемӗч ялӗнче пурӑнакан ҫемье ҫуртсӑр тӑрса юлнӑ. Нинӑпа Владимир Шемалаковсем икӗ хутлӑ пӳртре кун кунланӑ. Шел те, кермен пек ҫурт ҫунса кӗлленнӗ.
Нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ҫӗрле вӗсен кӳрши пирус туртма тухсан ҫулӑм тухнине асӑрханӑ. Вӑл пурне те вӑратнӑ. Кил хуҫисем урама ҫири тумпа чупса тухнӑ. Ҫурт йӑлтах тӗп тунӑ, нимӗн те илсе тухма май килмен.
«Хунямапа хуняҫа чӗрӗ юлчӗҫ. Анчах нимӗн те ҫалаймарӑмӑр, ӗнесемсӗр пуҫне. Вӗсем мӗнпе ҫывӑрнӑ, ҫавӑнпа урама чупса тухнӑ», - каласа кӑтартнӑ Оксана Шемалакова. Халӗ вӗсем Нина ҫуралса ӳснӗ пӳртре пурӑнаҫҫӗ.
Ҫулӑм ҫав каҫ вӑйлӑ алхаснӑ. Малтан сарайпа гаража сӳнтернӗ, унтан пӳрт ҫунма тытӑннӑ. Сарайӗнчен ӗнесемпе пӑрусене илсе тухнӑ, сысна, чӑхсем, кушаксем ҫунса кӗлленнӗ.
Чӑваш Енре таркӑнсемпе контрактниксем йышланнӑ. Ҫакӑн пирки пӗлтернӗ паян республикӑн Правительство ҫуртӗнче иртнӗ ирхи планеркӑра Чӑваш Ен Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн тивӗҫне пурнӑҫлакан Наталья Тимофеева.
Вӑл каланӑ тӑрӑх, Шупашкар тата Канаш хулисенче, ҫавӑн пекех Красноармейски, Куславкка, Вӑрнар тата Тӑвай районӗсенче кӗрхи призывпа плана тултарайман.
Ҫав вӑхӑтрах Ҫӗнӗ Шупашкар хули, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри, Элӗк, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ, Комсомольски, Ҫӗмӗрле районӗсенче плана ирттерсе тултарнӑ. Вӗсене пула республикӑри плана тултарма мйа килнӗ.
Чӑваш Енре иртнӗ ҫулхи кӗрхи призыв вӑхӑтӗнче контрактниксен тата ҫар службинчен тарса ҫӳрекенсен (военкоматсенче ӗҫлекенсем килте тупайман ҫамрӑксен) шучӗ йышланнӑ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Карапаш ялӗнче пурӑнакансем – маттур. Унти халӑх пӗлтӗр плотина урлӑ кӗпер тунӑ.
Кӗпер самаях пысӑк – 45 метр вӑрӑмӑш. Халӑх кӗпере ятарласа хӗлле, пӑр шӑннӑ чухне, тунӑ. Ара, унсӑрӑн йывӑр техника та кирлӗ-ҫке-ха. Ҫынсем укҫа пухса тимӗр пӑрӑхсем, профильсем туяннӑ. Пиломатериалсемпе вырӑнти влаҫ органӗ тивӗҫтернӗ.
«Туссемпе пухӑнтӑмӑр – Петя Артемьев, Роберт Бахмутов, пирӗн урамри Агатеев Петя. Шутларӑмӑр та – атя тӑвар! Пӗр кунра свая ҫапрӑмӑр, тепӗр кун варринче, тарӑн вырӑнта, бетон юпасем лартрӑмӑр, кайран хӗл тӑршшӗпе ӗҫе майӗпен пурнӑҫларӑмӑр», - каласа кӑтартнӑ Карапашра пурӑнакан Владислав Самойлов.
Ял халӑхне ку кӗпер питӗ кирлӗ. Ара, кӳршӗ яла ҫитес тесен (унта чиркӳ вырнаҫнӑ) плотина тавран кайма тивнӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Аксарин ялӗнче пурӑнакан Вячеслав Васильева Раҫҫейӗпех пӗлеҫҫӗ тесен те йӑнӑш мар. Ара, ӑна федераци каналӗсемпе пӗрре мар кӑтартнӑ. Халӗ ав маттур арҫынпа «Пӗрремӗш каналпа» пыракан «Ырӑ ир» кӑларӑм валли сюжет ӳкернӗ.
Хальхинче Вячеслав Васильев хӑй шухӑшласа кӑларнӑ кӗреҫепе тӗлӗнтернӗ. Унпа юр хырма питӗ меллӗ. Кӗреҫе юр тасатнӑ чухне йӗлтӗр пек шӑвать, ҫавна май харӑсах 80 килограмм ҫӗклеме пулать-мӗн.
Сӑмах май, малтан федераци каналӗпе Вячеслав Васильев шухӑшласа кӑларнӑ «курака», ҫырла йӑранӗсене сыхлаканскере, кӑтартнӑ. Чӑштӑртатаканскер каюрасене те хӑратать-мӗн.
+26.3 °C